ربات توانبخشی چیست و چگونه به افراد معلول و کم توان کمک میکند؟
ربات توانبخشی به چند قسمت تقسیم میشود؟ چگونه بهترین مدل را انتخاب کرده و خریداری کنیم؟
اگر نگاهی به اطراف خود کنید میبینید که در نزدیکان و اطرافیان شما افرادی وجود دارند که در طی یک صانحه رانندگی و یا تصادف و… دچار نقصی در سیستم بدنی خود شده اند. اما با پیشرفت علم و تکنولوژی در دنیای امروزی این افراد هم میتوانند تا حدودی توانایی های قبلی خود را احیا کنند و امروز روزانه ی خود را به راحتی و بدون نیاز به کمک شخصی انجام دهند.
ربات توانبخشی یکی از بزرگترین اختراعات بشر در این زمینه و حوزه میباشد که در ادامه به توضیح جامعی از آن میپردازیم. با تجهیزات توانبخشی کوشا همراه باشید.
تعریف ربات توانبخشی
واژهی ربات توانبخشی به معنی کمک کردن به راه رفتن افرادی که دچار ضایعه نخاعی شدند و یا معلول هستند و همچنین انجام امور روزانه ی دیگر آنها میباشد.
به طور کلی ربات وسیلهای است که ساختهی بشر میباشد و در بسیاری از امور به کمک انسانها آمده است.
ربات های توانبخشی به طور کلی یا با پایین تنه افراد درگیر میشوند یا بالاتنه، اما نکته قابل توجه این است که این مسأله آنقدرها هم ساده به نظر نمیرسد و تفاوتهای عملکردی کلانی بین این دو وجود دارد. و دلیل این تفاوت در این موضوع است که ربات های توانبخشی بالاتنه به کلی در اختیار فرد خواهند بود، چه از نظر کاری که صورت میدهند و چه از نظر فشاری که قرار است تحمل کنند. اما ربات های توانبخشی که به پا مربوط میشوند فشار بیشتر و غیرقابل پیشبینیتری را بایستی تحمل کنند زیرا حین راه رفتن فرد نمیتواند تصمیم بگیرد که فشار کمتری به پای خود بیاورد و زور کمتری بزند.
معرفی انواع ربات توانبخشی
- رباتهای جایگزین
- رباتهای بهبود دهنده یا درمانی
- ربات حرکتی
ربات های جایگزین به رباتهایی گفته میشود که هنگام از دست دادن عضوی از بدن یا اعصاب یک شخص وارد عمل میشود و در جای خالی آن عضو قرار گرفته و فعالیتهای مربوط به آن را انجام میدهد. پای مصنوعی متحرک، بازوی جایگزین یا حتی ویلچر اتوماتیک از جمله ربات های توانبخش در دسته رباتهای جایگزین محسوب میشوند. این دستگاه ها توسط فرد توانیاب با استفاده از یک کنترلر کنترل میشوند. (مانند خرید ربات کمک حرکتی)
این رباتها که به صحیح یا غلط ربات توانبخش نیز نامیده میشوند وظیفه ترمیم و بهبود عضو آسیب دیده بدن را بر عهده میگیرند به اینصورت که در ابتدا به عنوان یک عضو کمکی وارد عمل شده و بخش عمده وظایف آن عضو آسیب دیده را ایفا میکند، اما در ادامه با بهبود یافتن عضو آسیب دیده این رباتها نیز از شدت کمک خود میکاهند تا در انتها دیگر نیازی به استفاده از این رباتها نخواهد بود و عضو آسیب دیده کاملاً ترمیم میشود.
ربات حرکتی در واقع به افراد کمک میکند که به راحتی و بدون نیاز به کمک کسی حرکت کنند. این ربات مخصوص افرادی است که از ناحیه نخاع فلج شده اند و هیچگونه حسی ندارد.
راهنمای خرید صندلی پله پیما { قیمت روز صندلی بالابر پله ای }
ربات های توانبخشی مربوط به دست و بالاتنه میتوانند به مفاصل فرد کمک کنند تا بتواند دست خود را از کتف، آرنج، مچ و یا انگشت تکان دهد. این تکان دادن میتواند در راستای جابهجا کردن یک جسم، رانندگی کردن، آشپزی و حتی در موارد ویژه و خاص به ورزش و پرتاپ اجسام نیز به کار گرفته شود. با استفاده از ربات های توانبخش بالاتنه، با توجه به نوع ربات، فرد میتوان تنها دست خود را جداگانه از دست دیگری به حرکت در بیاورد یا هر دو دست را همزمان بدون ارتباط با یکدیگر به حرکت در بیاورد و یا در موارد بسیار پیشرفته میتواند با هردوی آنها توأمان و مرتبط کار کند که این یک حالت خاص و بسیار گران در ربات های توانبخشی است زیرا نیاز به هماهنگی با سیستم عصبی دارد.
برای بیمارانی که از اختلالات حرکتی رنج میبرند، امکان انجام تمرینات مختلف توانبخشی را به منظور اصلاح الگوی راه رفتن فراهم میکند. این دستگاههای رباتیکی میتوانند به عنوان روشی نوین در مراکز توانبخشی، جایگزین روشهای سنتی گردد. برای انجام تمرینات، یک بازوی رباتیکی به پای بیمار متصل شده و با استفاده از الگوهای هوشمند از پیش طراحی شده، بیمار به کمک ربات بر روی تردمیل حرکت میکند. علاوه بر آنکه با واسط گرافیکی زیبای خود باعث افزایش انگیزه در بیمار میگردد، به گونهای طراحی شده است که میتواند به عنوان ابزاری تحقیقاتی در آنالیزهای مربوط به گام برداشتن مورد استفاده قرار گیرد و برنامههای کنترلی (تمرینی) متفاوتی بر روی آن اجرا گردد.
یکی دیگر از رباتهای توانبخشی همان ربات اسکلت بیرونی میباشد.
اکسوپد شخصی جدیدترین نسخه از ربات اسکلت بیرونی پایین تنه است که قادر است وزن بیمار را تحمل کرده و به زمین انتقال دهد. این ربات بر روی لباسهای کاربر پوشیده میشود. اکسوپد از چهار موتور الکتریکی پر قدرت در مفاصل لگن و زانو بهره میبرد که قادرند پاهای بیمار را با الگوهای حرکتی گوناگون و سرعتهای مختلف حرکت دهند. بدین ترتیب کاربر قادر است در جابجایی های روزمره بدون نیاز به صرف انرژی چندانی به کمک اکسوپد شخصی راه برود.
افرادی که دچار فلج پایین تنه (paraplegia) هستند و همچنین افراد دچار ضعف عضلانی و یا اختلال حرکتی در اندام تحتانی میتوانند از اکسوپد شخصی برای جابجایی های روزمره استفاده کنند. برای استفاده از آن لازم است کاربر توانایی کافی در کنترل بدن خود به کمک دستهایش را داشته باشد.
تجهیزات توانبخشی کوشا یکی از شرکت هایی است که میتوانید تجهیزات توانبخشی را از جمله صندلی پله، بالابر خانگی، ویلچربرقی، ربات توانبخشی و… را با ضمانت کالا و بالاترین کیفیت خریداری نمایید.
ربات های توانبخشی پایین تنه نیز مانند ربات های بالاتنه انواع مختلف دارند. رباتهای توانبخش ثابت خوابیده که سادهترین آنها هستند به این صورت که پس از خوابیدن فرد روی یک تخت دستگاه به پای وی متصل میشود و به علت کنترل کامل وزن، این رباتها بسیار ابتدایی است. پس از آن ربات های ایستاده ثابت هستند که فرد پس از متصل کردن ربات، تنها در صورت حرکت روی تردمیل و اتصال با بدنه آن به جهت کنترل وزن میتواند از این ربات ها استفاده کند. و در انتها ربات های حرکتی که پیشرفته تر هستند و در دو نوع با عصا و بدون عصا وجود دارند. ربات های بی عصا به علت ایجاد هماهنگی عصبی بین دو پا در جهت راه رفتن و امکان تغییر زاویه استخوان لگن به جهت سهولت در پیادهروی پیشرفتهترین و باالطبع گرانترین رباتهای توانبخشی پایین تنه محسوب میشوند.
جمع بندی نهایی
توانبخشی رباتیک یک زمینه تحقیقاتی است که با استفاده از دستگاه فیزیوتراپی رباتیک به درک و تقویت توانبخشی اختصاص داده شدهاست. توانبخشی رباتیک شامل توسعه دستگاههای رباتیک برای کمک به عملکردهای مختلف حسی و حرکتی است (مانند بازو، دست، پا، مچ پا).
پیشرفت و توسعه برنامههای مختلف برای کمک به ورزشهای درمانی و ارزیابی عملکرد سیستم حسی – حرکتی (توانایی حرکت) بیمار که در اینجا رباتها به جای وسایل کمکی به عنوان کمک کننده درمان استفاده میشوند.
توانبخشی با استفاده از رباتها برای بیمار قابل تحملتر است و همچنین مشخص شدهاست برای بیمارانی که از مشکل حرکتی رنج میبرند، مانند افراد با سکته مغزی یک روش مؤثر درمانی است.